Bánh xu xê - Hạnh phúc nhân đôi
03/10/2014 8:36:57 CH
Hà Nội, không riêng gì những ngày lễ, ngày tết mà vào các ngày thường vẫn có bán thứ bánh hình vuông cỡ nửa bao thuốc lá, từng cặp màu vàng, màu trắng, màu đỏ dán thêm chữ song hỷ được gói trong màng mỏng PE trong suốt, vỏ bánh làm bằng bột hoàng tinh, nhân đậu xanh gọi là bánh xu xê. Bánh xu xê được sử dụng nhiều vào việc cưới, hỏi, đi sêu, đôi khi còn dùng cả trong tiệc mừng sinh nhật tổ chức tại gia đình. Thứ bánh ấy không chỉ đẹp về hình thức mà còn đẹp cả về ý nghĩa !
Bánh xu xê - Hạnh phúc nhân đôi
Hà Nội, không riêng gì những ngày lễ, ngày tết mà vào các ngày thường vẫn có bán thứ bánh hình vuông cỡ nửa bao thuốc lá, từng cặp màu vàng, màu trắng, màu đỏ dán thêm chữ song hỷ được gói trong màng mỏng PE trong suốt, vỏ bánh làm bằng bột hoàng tinh, nhân đậu xanh gọi là bánh xu xê. Bánh xu xê được sử dụng nhiều vào việc cưới, hỏi, đi sêu, đôi khi còn dùng cả trong tiệc mừng sinh nhật tổ chức tại gia đình. Thứ bánh ấy không chỉ đẹp về hình thức mà còn đẹp cả về ý nghĩa !
Bánh xu xê là tên gọi chệch của chữ "phu thê", một thứ bánh đặc sản độc đáo nổi tiếng xuất xứ từ làng Ðình Bảng (huyện Tiên Sơn – tỉnh Bắc Ninh) quê hương của vua Lý Thái Tổ (Lý Công Uẩn). Ðã thành thói quen, dù nhiều ruộng hay ít ruộng, người Ðình Bảng từ ngàn xưa vẫn có ý thức dành riêng một thửa hay một vạt để cấy lúa nếp cái hoa vàng, thứ nếp "liền chị" này được xay lọc kỹ thành loại bột trắng tinh, mịn mượt. Cứ 10 kg gạo nếp lọc được 4 kg bột bánh, họ hoà thứ quả dành dành, đem lọc lấy thứ nước màu vàng óng, thêm nước hoa bưởi được chưng cất cùng sợi đu đủ nạo đã ngâm phèn, rửa sạch, vắt kiệt, cứ 600 gam đu đủ cộng 1kg bột đem trộn với đường kính, nhào luyện cho thật dẻo quánh để làm vỏ bánh... Xu xê Ðình Bảng được gói bằng lá dong và luộc chín trong vòng 40 phút, luộc xong để cách một ngày ăn mới thật ngon.
Cũng là bánh phu thê, nhưng ở phố Hàng Than (Hà Nội) cách làm bánh xu xê với chất bột và công thức thì lại hoàn toàn khác, vỏ bánh được làm từ bột lọc, cứ 1kg bột lọc ra được 50 cái bánh (thường một mẻ làm từ 2 kg bột lọc để ra 100 bánh xu xê). Người ta hoà theo công thức 2 lít nước cộng 1 kg bột lọc, đường kính trắng, rồi xức thêm nước hoa bưởi được chưng cất, nếu khách yêu cầu đặt bánh màu gì thì chủ hàng sẽ pha màu theo ý khách, phẩm để tạo màu chủ yếu là phẩm thực vật nhằm giữ bánh được lâu, bền và chất lượng đảm bảo hơn.
Sau đó đem vào nồi, chảo quấy đều, trong khi quấy lại phải để ý lửa (nếu không đúng bí quyết bột bị cháy tí ti, khi cắt ra để làm vẫn bị mùi khói, khê, khét) tiếp đó lại đem đồ như đồ xôi, xong xuôi cắt ra theo kích cỡ định sẵn, chờ vỏ nguội hẳn đem nặn nhân. Nhân bánh được làm bằng đậu xanh đồ chín, giã nhuyễn xào với đường kính, cùi dừa nạo chỉ và mứt sen trần, rắc thêm vừng ở trên. Bánh được gói bằng ny lon, nhìn chiếc bánh bóc ra trong suốt, mịn màng như màu hổ phách. Hương thơm của bánh cộng với vị béo của đậu xanh, dừa, mứt sen, hương bưởi... khiến chỉ nhìn thôi cũng thấy thích, chưa nếm đã thèm, nếm rồi thì nhớ mãi không quên. Bánh xu xê được làm công phu, tỷ mỉ như vậy nhưng giá chỉ 1.000 đồng/chiếc.
Khi khách đến đặt mua với số lượng lớn chủ hàng mới làm, bình thường nhà nào bán bánh ở phố Hàng Than cũng chỉ làm một mẻ là cùng. Trên quốc lộ 1, quãng qua huyện Tiên Sơn có hàng chục chiếc bàn bày bán bánh phu thê cho du khách. Tuy nhiên, người Hà Nội, khách các tỉnh không nhất thiết phải sang đó mới có thể mua được thứ bánh này. Dọc phố Hàng Than, có đến gần 40 hàng chuyên làm, bán bánh cốm và bánh xu xê có xuất xứ từ bánh phu thê làng Ðình Bảng.
Theo amthuc365